Το παιδί μου χρειάζεται λογοθεραπεία;
Το παραπάνω ερώτημα ταλανίζει συνεχώς ολοένα και περισσότερους γονείς. Είναι άραγε μόδα όπως μερικοί υποστηρίζουν ή ευαισθητοποίηση σε θέματα που αφορούν τα παιδιά; Τα παιδιά της νέας γενιάς φαίνεται να αναπτύσσουν πολύ γρηγορότερα τις δεξιότητες μάθησης, κίνησης και λόγου από ότι οι προηγούμενες γενιές. Εκτίθενται στη νέα τεχνολογία από μικρή ηλικία και γνωρίζουν να την χειρίζονται καλύτερα από μεγαλύτερους ανθρώπους. Το παραπάνω γεγονός έχει πολλά πλεονεκτήματα αλλά και ορισμένα μειονεκτήματα τόσο σε επίπεδο λόγου, κίνησης, δεξιότητες μάθησης όσο και σε επίπεδο κοινωνικότητας και ψυχολογίας. Επιπρόσθετα, οι γονείς είναι πιο ενημερωμένοι και δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στα δεξιότητες που είναι σημαντικές να έχει αναπτύξει ένα παιδί, με βάση το ηλικιακό ορόσημο για να είναι έτοιμο για την έναρξη του σχολείου. Οι παράγοντες που συντελούν, ώστε ένα παιδί να χρειαστεί λογοθεραπευτική παρέμβαση είναι πολλοί και διαφοροποιούνται. Συμπερασματικά, λοιπόν, φαίνεται να μην αποτελεί μόδα, αλλά ευαισθητοποίηση στις ανάγκες λόγου και επικοινωνίας.
Πριν αναπτυχθούν τα επιστημονικά ευρήματα είναι σημαντικό να σημειωθεί, ότι κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό ανάπτυξης και η απόκλιση ανάμεσα σε 2-3 μήνες θεωρείται τυπική. Ωστόσο δεν αποτελεί το μοναδικό κριτήριο για να ξεκινήσει ένα παιδί παρέμβαση. Στην λογοθεραπευτική αξιολόγηση οι τομείς που αξιολογούνται είναι ποικίλοι. Αξιολογούνται οι πραγματολογικές ικανότητες ενός παιδιού, η άρθρωση, το λεξιλόγιο, η συντακτική και μορφολογική ικανότητα, οι στοματοπροσωπικές δομές, το συμβολικό παιχνίδι, η ικανότητα ταύτισης- διάκρισης, η λογική και αφαιρετική σκέψη (Οκαλίδου,2008).
Παρακάτω, θα αναλυθεί η τυπική κατάκτηση φωνημάτων με βάση την ηλικία του παιδιού (Καμπανάρου, 2007). Παρατίθεται κάθε φώνημα και πως αυτό συμβολίζεται στο διεθνές φωνητικό αλφάβητο στους λογοθεραπευτές, μία λέξη που περιέχει το συγκεκριμένο φώνημα σε αρχική θέση, καθώς και η ηλικία κατάκτησης του φωνήματος αυτού με βάση την έρευνα που πραγματοποίησε ο Πανελλήνιος Σύλλογος Λογοπεδικών Ελλάδος το 1995 εξετάζοντας την κατάκτηση συμφώνων σε 300 παιδιά τυπικής ανάπτυξης που είχαν ως μητρική γλώσσα την ελληνική.
ΦΩΝΗΜΑ (Σύμβολα στο Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο) | ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗΣ |
/p/ Παπί | 2,6-3,0 ετών |
/b/ Μπάλα | 2,6-3,0 ετών |
/m/ Μωρό | 2,6-3,0 ετών |
/t/ Τυρί | 2,6-3,0 ετών |
/k/ Καλό | 2,6-3,0 ετών |
/c/ Κήπος | 2,6-3,0 ετών |
/ɟ/ Γέρος | 2,6-3,0 ετών |
/ɲ/ Γκέισα | 2,6-3,0 ετών |
/n/ Νύχτα | 3,0-3,6 ετών |
/γ/ Γάλα | 3,0-3,6 ετών |
/d/ Ντύνομαι | 3,0-3,6 ετών |
/x/ Χώμα | 3,0-3,6 ετών |
/v/ Πίνει | 3,0-3,6 ετών |
/ç/ Χελώνα | 3,0-3,6 ετών |
/ʝ/ Γέρος | 3,0-3,6 ετών |
/f/ Φώτα | 3,6-4,0 ετών |
/l/ Λουλούδι | 3,6-4,0 ετών |
/s/ Σελίδα | 3,6-4,0 ετών |
/z/ Ζάρι | 3,6-4,0 ετών |
/δ/ Δάσος | 4,0-4,6 ετών |
/θ/ Θέλω | 4,0-4,6 ετών |
/ʎ/ Λιοντάρι | 4,0-4,6 ετών |
/ts/ Τσιρίζω | 4,6-5,0 ετών |
/tz/ Τζάκι | 4,6-5,0 ετών |
/r/ Ράδιο | 5,6-6,0 ετών |
Στη συνέχεια, παρατίθενται με τον ίδιο τρόπο και τα φωνημικά συμπλέγματα των παραπάνω φωνημάτων στην ελληνική γλώσσα.
ΣΥΜΠΛΕΓΜΑΤΑ ΣΥΜΦΩΝΩΝ | ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗΣ |
sp, pl, kl, vl, kn, pn, pc, vγ | 3,6-4,0 ετών |
fl, st, sk, sc, ps, ks, xt, tr, kr, dj, zm, mn | 4,0-4,6 ετών |
sf, vr, dr, xn, zγ, ft | 4,6-5,0 ετών |
γl, γr, str | 5,0-5,6 ετών |
δr, θr, xtr, ftc | 5,6-6,0 ετών |
Βιβλιογραφία
Οκαλίδου, Α. (2008). Ομιλία : Ανάπτυξη της ομιλίας και διαταραχή τεμαχιακής δομής. Στο Δ. Νικολόπουλος ( επιστημονική επιμ.) , Γλωσσική Ανάπτυξη και Διαταραχές. Αθήνα : Τόπος
Καμπανάρου Μαρία (2007). Διαγνωστικά θέματα λογοθεραπείας, Εκδόσεις ΕΛΛΗΝ, Αθήνα
Λητώ Αλεξοπούλου
Λογοπεδικός, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας